De Riesling Tafel

Eerst iets over mineraliteit. De betere Duitse Rieslings blinken uit door hun uitgesproken minerale geuren en aroma’s, denk aan Rieslings uit de Moezel of de Rheingau die vol rokerigheid en natte leisteen zitten. Deze verleidelijke aroma’s konden we in de Rieslings van bij ons moeilijker terugvinden. Het gaat in Lage Landen-Riesling eerder over een bescheiden mineraliteit van kalk, natte kiezel of vuursteen. Onduidelijk waar dit verschil mee te maken heeft. Ik vermoed dat een mogelijke oorzaak een verschil in bodem is. De bodems waar men in België en Nederland riesling op teelt, zijn meestal vrij vruchtbaar met löss, leem of zelfs klei. Arme bodems, zoals de leistenen hellingen van de Moezel of de bodems op kwartsiet in Rheingau, geven minder stikstof aan de druiven. Door een stikstofgebrek tijdens de gisting ontstaan zwavelverbindingen die de wijn een moeilijk te missen rokerig aroma geven. Minder dus bij ons. Nogmaals, dit is een hypothese. Ik denk niet dat het te maken heeft met de leeftijd van de stokken. Zoals we ondertussen weten, hebben minerale aroma’s niets, maar dan ook niets te maken met mineralen die door wijnstokwortels uit de diepe grond worden gehaald. De Rieslings uit Nederland en België zijn, zoals het de druif betaamt, precies en mooi gefocust. Soms vind ik ze wat braaf en missen ze wat mysterie en karakter. Maar dat is persoonlijke smaak. Wie weet kan het gebruik van spontane vergisting en meer schilmaceratie helpen. Of gewoon flesrijping en geduld.

Er zijn verschillende types Lage Landen-Riesling. Die van de Jekervallei zijn vaak heel rijp. Ze bezitten veel body (ook door aanzienlijk wat restsuiker). Een piepjonge Apostelhoeve-Riesling is imposant door zijn overvloedige snoeperige fruit en voluptueus smaakprofiel. Het voor de Rieslingfanaat typische Rieslingprofiel, ook de toets van petrolé en de rokerigheid, verschijnt pas na jaren flesrijping. Op leeftijd kan deze wijn geweldig zijn, met een mooie zoetzuurbalans en veel complexiteit en karakter (bijvoorbeeld 2008). Dan kan hij zich meten met hele mooie en veel duurdere Rieslings uit Duitsland of Elzas. Bewaren is dus de boodschap, meer dan 8 à 10 jaar in de betere jaren. Ook de wijnen van Hoeve Nekum heb ik niet altijd zo getypeerd Riesling gevonden in hun jeugd maar de 2014 bijvoorbeeld is nu prachtig. De Jekerdal-Rieslings hebben gemakkelijk tropisch fruit: ananas maar ook perzik en abrikoos, en zelfs in hun jeugd al wat honing. Charmante wijnen zijn het voor bij rijke visgerechten.

De Nederlandse Rieslings van wijngoed Thorn zijn een klasse apart. De bodem bestaat uit zand en leem op een ondergrond van kiezel. Harry Vorselen plukt extreem laat en laat ook botrytis toe op zijn druiven. In 2018 had de wijn maar liefst 40 gram restsuiker. Wat voor dit wijndomein uitzonderlijk is. De wijnen zijn tegelijk heel fris met splijtende zuren en bijzonder breed en uitwaaierend met wat zoet. Ze steken vol sappig, zelfs gedroogd tropisch fruit. Abrikoos, lychee en gebakken ananas paraderen naast gebrande aroma’s, ook honing en vruchtensiroop. Ze evolueren mooi op fles maar wel snel: zo hadden we in de 2015 al typische Riesling-verouderingstoetsen  van gedroogd fruit, medicinale pleister en aardappelkelder. Wat een kracht en concentratie hebben deze wijnen! Complex en gelaagd maar niet voor iedereen wellicht. Ik  hou er wel van, ook als ze met flesrijping wat funky worden, zoals 2013

Geen vis voor deze wijnen maar kalfsvlees met een fruitsausje of Oosters zoetzuur. Vlakbij maar aan de andere kant van de Maas, in België, maakt Karel Henckens van Aldeneyck een wat meer ingetogen maar misschien iets meer precieze of verfijnde Riesling, zonder botrytis (bodem van leem op kiezel). Het is volfruitige, geconcentreerde wijn met bloesemgeur, mandarijn, sinaasappel en tropische aroma’s van perzik, ananas en mango.

De wijnen van het Nederlandse wijngoed Thorn naast die van wijndomein Gloire de Duras (België) en Zusslin (Elzas

De meest delicate en misschien ook de meest precieze en strakke Rieslings komen van Thilesna (België, dicht bij Aldeneyck) en Steenberg (Nederland, Gulpen). Dit is meer Riesling op het scherp van de snee: strak en fijn, speels maar minder rijk en fruitig. In de Thilesna-wijnen kan je groene appel proeven, groene kruiden, veldbloemen en veel citrus. Ook natte kiezel. Steenberg-Riesling is subtiel met vuursteen, veel bloesem, appel, citrus maar ook rijper fruit, bijvoorbeeld een vleugje abrikoos. 2015 en 2016 zijn mooi, 2017 iets strenger (idem Thilesna). Het feit dat we in België en Nederland echt wel een randklimaat hebben voor Riesling, maakt dat de wijnen van jaar tot jaar erg kunnen verschillen.

Dat is het geval voor alle wijndomeinen. Tenslotte is er nieuwkomer Gloire de Duras. Dit domein maakt bewust een feinherb-stijl van Riesling. Ik vind de wijnen erg geslaagd: je smaakt nooit suiker maar altijd sappig fruit: appel maar ook veel perzik. De wijn is lichtvoetig en verfijnd door zijn hoge zuurtegraad. Heel precieze aroma’s, je mag er een loep op zetten. Ook hier verwacht ik dat er met flesrijping wat meer karakter en diepgang in de wijn komt. Opmerkelijk is dat licht zoete wijnen zoals die van Gloire de Duras maar ook Thorn gemakkelijk 12 à 13% alcohol kunnen dragen zonder onevenwichtig en alcoholisch te smaken. Een zoete Moezel-Riesling kan zoveel alcohol veel moeilijker verdragen.

Opvallend positieve commentaren aan tafel voor de Steenberg Riesling 2016 vol finesse; de kwaliteit van Dönnhoff Kahlenberg 2014 is buiten categorie.

Hoe fel schittert Riesling nu in de Lage Landen?

Voor mij zijn de gerijpte Apostelhoeve-Rieslings de beste Rieslings die ik bij ons geproefd heb. Onduidelijk of de Rieslings van de andere producenten met flesrijping een dergelijk niveau zullen halen; we zullen zien. Na mijn positieve commentaren eerder in de tekst, wil ik ook een aarzeling formuleren. Op basis van mijn ervaring tot nu toe, twijfel ik of Riesling in de toekomst wel de beste wijnen van Nederland en België zal opleveren, zoals dat in Duitsland het geval is.  Het niveau van de beste Pinot Gris en Pinot Noir, ook Chardonnay ligt op dit moment een stuk hoger dan dat van de beste Riesling. Ook als ze van jonge stokken komen. Ik vertelde Karel Henckens, een van de beroemdste wijnbouwers in België, onlangs nog dat ik zijn Pinot Gris sterker vind dan zijn Riesling. Karel antwoordde dat het niveau van de Riesling in volgende jaren nog aanzienlijk kan stijgen. Wordt boeiend om dit op de voet te volgen!

Tenslotte: de concurrentie van de Duitse Rieslings, zelfs in de lagere prijsklassen, is bijzonder groot. Twee Duitse wijnen op de RieslingTafel drukten de wijnbouwers van de Lage Landen met de neus op dat feit, namelijk de hele mooie Eins Zwei Dry 2017 basiswijn van Leitz uit Rheingau (8,95 euro bij Henri Bloem) en in het hogere maar nog betaalbare prijssegment de knappe Dönnhoff Kahlenberg 2014 uit de Nahe (18 euro). Beide wijnen met uitgesproken minerale expressie. Deze laatste wijn – niet eens de beste wijn van het beroemde domein – blies de meeste wijnen van tafel. De Duitser combineert kracht, structuur en diepgang met precisie. De wijn krioelt van aroma’s, het mondgevoel genereus, zalvend en strak tegelijkertijd. Heel lang. Dit niveau van Riesling wordt bij ons nog niet gemaakt. Voorlopig zou ik op een degustatie van toprieslings uit Frankrijk of Duitsland geen passende Belg of Nederlander kunnen zetten, tenzij gerijpte Apostelhoeve. Met Pinot Gris, Pinot Noir, Chardonnay en zelfs Pinot Blanc zou ik dat wel kunnen. Maar, zoals ik het artikel begon: het is nog veel te vroeg om het volledige potentieel van Riesling in de Lage Landen in te schatten. De wijnbouwers zijn op goede weg. En de wijnen zijn absoluut koopwaardig binnen de momenteel gehanteerde prijsklasse van 12 tot 16 euro. Proberen dus!